de hemelschijf van Nebra

Een astronomische klok uit 1600 vc

- door Beatrice Boucher

De archeologische vindplaats uit de bronstijd bij Nebra (Oost Duitsland) schijnt een van de oudste observatoria in de wereld te herbergen. Het is voor het eerst in 1999 ontdekt door plunderaars (die een bekende fenomeen zijn in dit arme oost-duitse deels staat sinds de hereniging van duitsland in 1990). Een hemelschijf werd toen te koop aangeboden, maar is pas in februari 2002 in Basel teruggevonden. Het gaat om een 30 cm brede bronzeplaat, met voorstellingen van maan, zon en sterren. De vindplaats is Mittelberg, een heuvel in de buurt van het plaatsje Nebra. De fortificaties en ringwal van een doorsnede van 75 meter dateren uit 3500-4000 v.C. Men denkt dat het om een ceremoniële plaats gaat ter ere van de doden.

Een Duitse sterrenkundige heeft de schijf onderzocht en denkt dat er 2 gouden bogen langs de rand waren, waarvan één verloren is gegaan, die de positie op de horizon aangeven van de winter- en zomersolstices. Een cluster van 7 gouden sterren stelt waarschijnlijk de Pleïaden voor. Eerst dacht hij dat de cirkel de Zon voorstelde en de sikkel de maan. Maar hij kwam tot de conclusie dat het misschien een maansverduistering uitbeeldt. “Het is bekend dat de Pleïaden om de 10 jaar, net als op de schijf, naast de halve maan verschijnen. Zeven dagen later volgt dan altijd een maansverduistering. Als de sterrenkundigen uit de bronstijd de schijf hebben gebruikt om maansverduisteringen te voorspellen, zou dat betekenen dat de mensen die wij barbaren noemen de hemel al generaties lang aan het bestuderen waren.” - (Bron national geografic jan.‘04).

Er is nooit zoiets vergelijkbaars gevonden. In juli 2004 is een subsidie toegekend door de Duitse staat voor een periode van 6 jaar. Rond 2010 moet er dus meer hierover bekend worden.

Nature artikel
toeristische route skypath o.a. naar de Nebra.

betreft een andere vondst (Antikythera) zie het artikel:
Nieuws uit een Griekse Scheepswrak